Automatyzacja Bibliotek Publicznych 2012 – dzień drugi (relacja)

Drugi dzień konferencji rozpoczął się od sesji pod tytułem: „Normy, standardy, prawo”.

Pierwsza wystąpiła Wanda Klenczon z Biblioteki Narodowej, która omówiła międzynarodowe i krajowe zalecenia dla bibliotek publicznych. Podkreśliła problemy z definicją standardu, wskazała różnice między standardem i normą, zaprezentowała też działania instytucji tworzących standardy dla środowiska bibliotecznego (IFLA, ISO, UNESCO). Wskazała na IFLA, jako głównego twórcę różnego rodzaju wskazówek, wytycznych dla bibliotekarstwa, zwróciła też uwagę na istniejące standardy IFLA przeznaczone dla bibliotek publicznych (IFLA Public Library Service Guidelines). Podkreśliła wagę powołanego w 2012 roku IFLA Standards Committee, który ma za zadanie m.in. koordynację współpracy z innymi ciałami standaryzacyjnymi, inicjowanie tworzenia i weryfikacji standardów oraz dbanie o spójność kolejnych wersji promowanie i aktywnie zachęcanie podmiotów zrzeszonych w IFLA do współtworzenia i adaptacji standardów. Na stronie Komitetu znajduje się blisko 100 aktualnych standardów różnego rodzaju (zalecenia, raporty, formaty) z czego mniej niż 10% znajduje swe odpowiedniki w tłumaczeniach / adaptacjach polskich. Zaproponowała, które standardy można byłoby przełożyć, omówić lub chociażby poinformować o nich. Podkreśliła, że warto analizować, tłumaczyć w wyborze i popularyzować, tworząc standardy krajowe – zalecenia, instrukcje, zbiory dobrych praktyk. W dalszej części krótko omówiono działalność ISO w zakresie bibliotekarstwa. Konkluzją była zachęta do brania udziału w ciałach stanowiących standardy, bo tylko w ten sposób mamy na nie wpływ.

Magdalena Rowińska z Centrum NUKAT omówiła rolę standardów i przedstawiła praktyczne ich zastosowanie w tworzeniu katalogów bibliotecznych na przykładzie projektu Autostrada Informacji Cyfrowej. Polegał on m. in. na automatycznym scalaniu danych bibliograficznych z wybranych bibliotek uczestniczących we współkatalogowaniu w katalogu NUKAT. Omówiła etapy scalania danych oraz kryteria oceny jakości danych w bibliotekach. Wybrane były do tego rekordy wysokiej jakości, którą można było uzyskać jedynie dzięki stosowaniu odpowiednich standardów (m.in. formatu MARC21,  system kodowania znaków UTF-8). System biblioteczny musiał umożliwiać import/export danych w formacie wymiennym.

W ostatnim referacie tej sesji Lidia Derfert-Wolf z Biblioteki Głównej Uniwersytetu Technologiczno-Przyrodniczego w Bydgoszczy omówiła jeden z projektów związanych z realizacją „Strategii Stowarzyszenia Bibliotekarzy Polskich na lata 2010-2021”. Dotyczy on badania efektywności bibliotek publicznych i pedagogicznych, w oparciu m.in. o normę ISO 2789 „Międzynarodowa statystyka biblioteczna”, normę ISO11620 „Wskaźniki funkcjonalności bibliotek” oraz wyniki podobnych projektów na świecie. Przedstawiła etapy realizacji projektu, cele i założenia projektu. Podkreśliła, że jest to niezwykle ważny projekt, którego efektem będzie zestaw 28 wskaźników funkcjonalność dla bibliotek publicznych/pedagogicznych. Po szczegóły odsyłamy do prezentacji.

Sesja VI poświęcona bibliotekom cyfrowych rozpoczęła się od wystąpienia Henryka Hollendra z Uczelni Łazarskiego. Zaprezentował on referat poświęcony bibliotekom cyfrowym - polskiej specjalności, jak to określił. Zastanowił się nad fenomenem biblioteki cyfrowej, dlaczego powstają, jaki wpływ mają na biblioteki tradycyjne, jaka jest zależność między nimi. Przedstawił też model polskiej biblioteki cyfrowej A.D.2012. Na przykładach kilku bibliotek przedstawił cele i zadania bibliotek cyfrowych. Omówił też wątpliwości i dylematy twórców bibliotek cyfrowych, m.in., czy budujemy serwis o określonych zadaniach, strukturze, zawartości i odbiorcy czy odwzorowujący bibliotekę „narodowej” (uniwersalną, archiwizującą)? Na koniec wystąpił z postulatem: Róbmy dobre biblioteki.

Kolejne referaty miały charakter omówień wdrożeń i projektów. Marcin Werla z Poznańskiego Centrum Superkomputerowo-Sieciowego (PCSS) zaprezentował działalność bieżącą i kierunki rozwoju Federacji Bibliotek Cyfrowych. Agnieszka Leszyńska z Biblioteki Narodowej przedstawiła działania i zamierzenia Biblioteki Narodowej jako centrum kompetencji digitalizacji zbiorów bibliotecznych. Z kolei Dariusz Paradowski z Biblioteki Narodowej omówił zasady gromadzenia i magazynowania zbiorów cyfrowych w oparciu o normę ISO 14721.
Ostatnie wystąpienie tej sesji całej konferencji poświęcone było Mazowieckiej Bibliotece Cyfrowej. Malwina Tomala-Pietrzak z Biblioteki Publicznej m.st. Warszawy przedstawiła założenia i działania związane z udostępnianiem zasobów cyfrowych w bibliotece cyfrowej. Omówiła problemy związane z ujednoliceniem opisów publikacji oraz prawem autorskim.

W podsumowaniu konferencji przewodnicząca SBP Elżbieta Stefańczyk podziękowała za liczne przybycie na obrady. Zapowiedziała, że problem automatyzacji, czy też cyfryzacji, jak zaproponował Alek Tarkowski pierwszego dnia, będzie kontynuowany na kolejnych konferencjach. Podkreśliła, że ostatnia sesja oraz uwagi, komentarze i głosy w dyskusji mogą być punktem wyjścia dla kolejnej konferencji poświęconej tym razem problematyce bibliotek cyfrowych.

Tym samym zakończyła się X konferencja z cyklu Automatyzacja Bibliotek Publicznych.
 

Paweł Rygiel

Zadanie współfinansowane ze środków otrzymanych z Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej w ramach Programu Operacyjnego Fundusz Inicjatyw Obywatelskich.